VAKIF ÜNİVERSİTELERİNDE AKADEMİK KADRONUN 4857 SAYILI İŞ KANUNU KAPSAMINDA İŞE İADE TALEBİ

İdari rejime dayalı olarak düzenlenmiş bulunan Türkiye'nin idari yapısında, kamu tüzel kişiliği idari yargının görev alanının belirlenmesinde kullanılan ölçütlerden birisidir. Kamu tüzel kişilerinin kuruluş amacı kamu yararı, faaliyet konulan ise kamu hizmetidir. Bu bağlamda, Kamu Tüzel Kişileri, özel hukuk tüzel kişilerine nazaran üstün ve ayrıcalıklı kamu gücüne sahiptirler ve tek taraflı işlemlerle yeni hukuki durum yaratabilirler.  

Kanunla kurulma ve kamu tüzel kişiliğine sahip olmanın yanı sıra, Devlet Üniversitelerinde olduğu gibi Vakıf Üniversitelerinin de Anayasal güvence altına alınmış olan "Bilimsel Özerkliğe” sahip olmaları bir diğer ayrıcalığıdır. Üniversitelerde bilimsel özerklik ilkesi benimsenirken güdülen amaç, yükseköğretimin çeşitli siyasal çevre ve baskı grupları ile düşünce kümelerinin etkisinin dışında tutarak, bilimsel amaç, hedefler ve gereksinimlerine bağlı olmalarını sağlamaktır. Bu nedenle de, bilimsel faaliyetin asli unsurları olan yükseköğretim elemanlarının, görevleri, unvanları, atama, yükselme ve emeklilikleri gibi özlük haklarının kanunla düzenleneceği konusu, Anayasal teminat altına alınmıştır.

31.12.2005 tarih ve 26040 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 23. Maddesi 2. fıkrasında; “Vakıf yükseköğretim kurumlarında görev alacak olan akademik ve idari personelin çalışma esasları 2547 sayılı Kanunda devlet üniversiteleri için öngörülen hükümlere tabidir. Bu personelin aylık ve diğer özlük hakları bakımından ise 4857 sayılı İş Kanunu hükümleri uygulanır.” Hükmü amirdir.

Yönetmeliğin 23. Maddesi 2. Fıkrası kapsamında, Vakıf Üniversitelerindeki akademik personelin görevine son verilmesi halinde İş Kanunu işe iade hükümleri kapsamında oldukları gerekçesi ile hüküm tesis ediliyordu. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 12.03.2010 tarih ve 2010/5 esas sayılı kararı ile; Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 23. maddesindeki "özlük hakları" ibaresinin yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiştir. Danıştay 8. Dairesi 2008/8235 E 2011/2451 K sayılı ilamında; “Dolayısıyla, vakıf yükseköğretim kurumlarında istihdam edilecek akademik personelin mesleki güvencelerine ilişkin çalışma esaslarının (akademik personelin atanması, görevleri, unvanları, emeklilikleri, terfileri ve görevlerine son verilmesi gibi) idari sözleşmeyle belirlenmesi; akademik personelin yukarıda belirtilenler dışında kalan özlük haklarının ise (ücret, prim, çalışma saatleri, tatil günleri ve sosyal güvenlik gibi) İş Kanunu hükümlerine göre belirlenmesi gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.” Şeklinde gerekçeye yer verilmiştir.

Vakıf yükseköğretim kurumlarında görev alacak olan akademik ve idari personelin çalışma esasları 2547 sayılı Kanunda devlet üniversiteleri için öngörülen hükümlere tabidir. Bu personelin aylık ve diğer özlük hakları bakımından ise 4857 sayılı İş Kanunu hükümleri uygulanacağı kuralı yer almıştır.

Mevzuat hükümleri birlikte irdelendiğinde; Vakıf Üniversitelerinin, sürekli ve düzenli nitelikteki kamu hizmetinde çalıştırdığı akademik personelin; statüsü, göreve alınması, hak ve yetkileri gözetilerek, İdare Hukuku kapsamında bir kamu personeli olduğu yukarıda belirttiğimiz üzere bunun Anayasal bir güvence olduğu gözardı edilmemelidir. Sözleşmesinin feshine ilişkin işlemin de 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı" başlıklı 2. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde tanımı yapılan iptal davasına konu edilebilecek idari işlem niteliği taşımaktadır.   

Vakıf Üniversitesinde görevli akademik personelin, görevine, görev süresi devam ederken ya da sözleşmesi yenilenmeyerek son verilmesi halinde bu işlemin iptali için işlemin tebliğinden itibaren 60 gün içinde idari yargıda iptal davası açılmalıdır. Bu yöndeki işlemler 4757 sayılı yasa ile düzenlenen işe iade kapsamında değildir. 

03.04.2019

AV. İSMAİL BAĞDATLI